Huisarts Nienke Rijkers over de huisartsenzorg in vier hele actuele thema’s

Deze week is de actieweek huisartsenzorg. Huisartsen vragen daarin aandacht voor de druk op de huisartsenzorg en laten zien wat er moet worden aangepakt, zodat de huisartsenzorg toegankelijk blijft voor patiënten en een mooie sector blijft om in te werken. Huisartsen willen verbetering boeken op vier thema’s. Nienke Rijkers, praktijkhoudend huisarts belicht vier thema's: dat zijn de consulttijd, de wachtlijsten, spoed op de huisartsenpost en de huisvesting van praktijken van huisartsen.

De huisartsen hebben meer tijd nodig voor de patiënt: de standaard consulttijd moet naar 15 minuten, de grenzen van het huisartsenaanbod moeten worden gerespecteerd en huisartsen willen een systeem van vertrouwen in plaats van verantwoording, dus met merkbare vermindering van administratieve lasten. Nienke Rijkers zegt hierover: “Overheid en zorgverzekeraars streven naar schaalvergroting en grote gezondheidscentra. Nieuwe ontwikkelingen en digitalisering zijn zeker handig, maar diverse onderzoeken tonen aan dat het meerwaarde heeft als zowel de huisarts als de praktijkondersteuners en assistenten de patiënt kennen en een vertrouwensrelatie hebben opgebouwd. Het voorkomt onnodige dure onderzoeken en verwijzingen naar de tweedelijn, zoals het ziekenhuis. Dat kan mijns inziens het beste in kleinschalige praktijken, midden in de wijk, waar de huisarts echt tijd heeft voor de patiënt. Als de patiënt dan belt, kan die snel verder geholpen worden, zonder eindeloos lang zaken uit te vragen. De huisarts en assistent kennen de patiënt en weten wat er speelt en wat er reeds aan onderzoek is geweest. Dat werkt plezierig en efficiënt voor beide partijen.''

De wachtlijsten moeten worden aangepakt en patiënten die op de wachtlijst staan krijgen wachttijdopvang aangeboden door de andere zorg- en hulpverleners. Patiënten die door de huisartsen worden verwezen naar andere zorg- en hulpverleners belanden daar vaak op een wachtlijst. Ze blijven dan langdurig een beroep doen op de huisarts tijdens die wachttijd. Dat betekent dat patiënten niet snel genoeg de zorg krijgen die ze nodig hebben en er bij de huisartsen minder tijd is voor andere patiëntenzorg.

Nienke Rijkers snijdt in dit verband nog een ander onderwerp aan: “Vanuit de tweedelijn, de ggz en het sociaal domein worden veel zaken bij de huisarts neergelegd, met de verwachting dat die het wel oplost. Natuurlijk willen wij als zorgverleners elkaar vinden en samenwerken. Maar samenwerken is niet hetzelfde als overnemen. Te vaak zien we toch dat zaken bij de huisarts worden neergelegd die feitelijk (en ook kostentechnisch) bij de tweedelijn horen, bij de behandeling door de specialist.”

Nienke Rijkers zegt: “Preventie is heel belangrijk en publieke gezondheidszorg valt onder de GGD. Toch worden ook van hieruit steeds vaker taken naar huisartsen doorgeschoven, wat feitelijk geen huisartsenwerk is. Het is een ander domein. Uiteraard willen we samenwerken met de GGD’en, maar we hebben niet de capaciteit om allerlei zaken over te nemen. Er zit een maximum aan wat wij aankunnen. En ook dat gaat weer ten koste van de zorgvuldige patiëntenzorg waar wij voor willen staan.” Ze geeft een voorbeeld: “Als de schilder betaald krijgt om jouw huis te schilderen, mag je verwachten dat deze dit professioneel doet en niet vervolgens de buurman inschakelt voor een lager tarief, omdat de schilder zelf geen tijd heeft.''

Alleen gebruik van de huisartsenposten bij echte spoedklachten, een andere organisatie en verdeling van verantwoordelijkheid voor diensten doen op de huisartsenposten en integrale samenwerking tussen huisartsenposten, ambulances en SEH’s.

Nienke Rijkers: “Veel praktijkhoudende huisartsen zijn zwaar belast. Die maken op de dagen dat ze naast hun werk in de dagpraktijk ook ingeroosterd staan op de huisartsenpost, soms werkdagen van 7.30 tot 23.30 uur. Eigenlijk moet je overdag tijd vrijmaken als je ’s avonds dienst doet op de huisartsenpost, maar dat lukt steeds minder goed. Als je te vaak van dat soort weken hebt, gaat dat niet alleen ten koste van de kwaliteit van de patiëntenzorg, ook loop je als arts zelf het risico ziek te worden en uit te vallen.''

Om dit te veranderen moeten we het stelsel rond de huisartsenposten van de avond-, nacht en weekenddienst (ANW) anders vormgeven en naar een strengere triage: spoed = spoed. In de COVID-periode hebben we gezien dat dit mogelijk is. Met de huidige richtlijnen zijn we als huisartsen, doktersassistenten en triagisten op de huisartsenpost te weinig beschermd. Je loopt zomaar het risico op een klacht of erger, bijvoorbeeld een tuchtzaak. Dat maakt dat iedereen risicomijdend wordt en toch maar afspraken inplant, met als gevolg lange wachttijden en overvolle agenda’s.

''Voor deze stelselwijziging hebben we de steun nodig van de inspectie, de minister, maar ook van het publiek. Daar zullen zeker landelijke campagnes voor opgezet moeten worden waarin we uitleggen dat huisartsen de best mogelijke zorg willen leveren, maar dan overdag en dat de ANW echt alleen bedoeld is voor spoed. Ik ben er bovendien van overtuigd dat als je als huisarts overdag echt tijd hebt voor je patiënten, de druk op de spoedzorg in de ANW minder wordt.''

Gemeenten moeten in hun plannen voldoende ruimte creëren voor huisartsenhuisvesting en de vergoeding moet worden aangepast om verschillen in huisvestingskosten op te vangen.

Nienke Rijkers: “Er wordt steeds meer zorg vanuit de tweedelijn naar de eerstelijn overgedragen. Om goede zorg te kunnen leveren, hebben we extra medewerkers en extra spreekkamers nodig. En in die zoektocht naar ruimte loopt je aan tegen commerciële bedrijfsruimtetarieven. Ik hoor zelfs van huisartsen dat ze hun spreekuur vanuit een hotelkamer doen! En als je al een geschikte ruimte vindt, moet je als huisarts gaan onderhandelen. Dat is inefficiënt, we besteden onze tijd liever aan goede zorgverlening. Daarom is onze vraag dat gemeentes bij nieuwbouwplannen ook rekening houden met locaties voor zorgverleners die betaalbaar zijn door middel van het NZa (Nederlandse Zorgautoriteit) vastgestelde tarief wat wij hiervoor krijgen.''

Wil jij jouw huisarts ondersteunen in deze actie? Dat kan bijvoorbeeld via deze brief: .”

Kijk voor actuele info op: